Kısa Kısa
Demuraj nedir?
Konteyner sevkiyatlarında, yükleme ve boşaltma için, konteynerlerin herhangi bir ücrete tabi tutulmadan işgal edilebileceği süre serbest süre / free time’dır.
Konteyner içinde bekleyen yükün, bu tanınan sürede gümrükten çekilip boşaltılmaması durumunda demuraj oluşur.
Ardiye Hizmetleri;
Gümrük idaresine ait depolama yerlerindeki eşyanın muhafaza hizmetlerini ifade eder. Bekleme süresi boyunca oluşan depolama ücreti de ‘Ardiye ücreti’ olup, liman işletmesine ödenir.İthal edilen malın gümrük vergisine esas olan kıymeti yani verginin matrahı CIF değerdir. Bu değeri tespit etmek için gerekli belgeler bulunmadığı takdirde, malın gümrük idaresince resen tayin ve tespit edilecek değeri, verginin matrahı olur.
4458 Sayılı Gümrük Kanunu’na göre Eşya deyimi her türlü madde, ürün ve değeri ifade eder. İhracat Yönetmeliği’nde her türlü eşya, madde, ürün veya değer Mal olarak tanımlanmaktadır.
İthalat KDV matrahı tespit edilirken, gümrük kıymetine, ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar dahil edilir.
Ayrıca, gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler dahil olacaktır. (3065 sayılı KDV Kanunu 21. Md)
CIF kıymet ile gümrük kıymeti farklı kıymet terimleridir.
CIF kıymet, gümrük vergilendirme tekniği açısından en temel (fakat dar olan) matrah tanımı,
Gümrük kıymeti ise; gümrük vergilendirme tekniği açısından en geniş matrah tanımı olup, kıymete dair hemen her şeyi içine alır.
Dış ticaret verileri;
İhracatta FOB teslim şekline göre,
İthalatta CIF teslim şekline göre değerlendirilmektedir.
Dış ticaret hacmi nedir?
Bir ülkenin belirli bir dönemde (genellikle bir yılda) gerçekleştirdiği ihracat ve ithalatın toplamıdır.
Dış ticaret hacmi = İhracat + İthalat
Dış ticaret dengesi nedir?
Toplam ithalat değerinin, toplam ihracat değerinden çıkartılmasıyla hesaplanır. Farkın negatif olması dış ticaret açığı, pozitif olması ise dış ticaret fazlası olarak adlandırılır.
İhracat = İthalat (Dış ticaret dengede)
İhracat < İthalat (Dış ticaret açığı)
İhracat > İthalat (Dış ticaret fazlası)
Özet beyan nedir?
İthalatta gümrük prosedürünün ilk aşaması, taşıyıcının gümrük idaresine eşya getirdiğini bildirmesi ve getirdiği eşyayı gümrüğe sunmasıdır.
Taşıyıcının gümrük idaresine yaptığı bu bildirime “özet beyan” denir.
Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilmesi gereklidir. Özet beyan doldurulurken eşyanın 4 basamaklı tarife pozisyonunun yazılması zorunludur.
Hangi eşya için özet beyan aranmaz;
Boru hattı ile gelen eşya, Uluslararası Posta Sözleşmesi kapsamında taşınan eşya, Yolcu eşyası (geçici depolanması hariç), ATA Karnesi, TIR karnesi kapsamı eşya, Yapım-onarım- bakım veya değiştirme amacıyla bu tür platformların bünyesine dahil edilen eşya, Gümrük Kanunu’nun 167. Md 1.fıkrasının 11.bendi kapsamı cenazeler için ve birkaç durumda daha özet beyan aranmaz.
Gümrük bölgesi nedir?
Gümrük bölgesi kavramı bir ülkenin siyasi sınırlarıdır. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti topraklarını kapsar. Siyasi sınır anlamında hava sahası, kara ve iç sular da gümrük bölgesi kavramına dahildir.
Türkiyede kaç gümrük vardır?
Ülkemizde 30 kara, 8 demiryolu, 102 deniz ve 64 hava olmak üzere toplam 204 gümrük kapısı bulunmaktadır. Kara gümrük kapılarında 29, demiryolu hudut kapılarında 5, deniz hudut kapılarında 43, hava hudut kapılarında 13 gümrük müdürlüğü bulunmaktadır (31 Ağustos 2023).
Gümrük müdürlükleri yetkilerine göre;
A ve B sınıfı gümrük müdürlükleri olarak 2 sınıfa ayrılır.
A sınıfı gümrükler, her türlü gümrük işlemlerini;
B sınıfı gümrükler, yalnızca yolcu ve yolcu beraberinde gelen eşya ile Bakanlıkça belirlenen gümrük işlemlerini yapmaya yetkilidir.
İhtisas Gümrükleri nedir?
İhtisas gümrükleri ile özellik arzeden eşya ithalatı, sadece yetki verilen sınırlı sayıda gümrük müdürlüğünden gerçekleştirilmektedir.
Bu şekilde ithalatta kıymet, tarife, menşe ve standartlar yönünden etkin bir denetim yapılması sağlanarak özellikle yerli üretimin korunması hedeflenmektedir.
Hangi eşyanın gümrüğü ihtisas gümrüklerinde yapılır?
Tekstil, mobilya, halı (AB menşeli olmayan), gübre, LPG, ham petrol ve akaryakıt, pil ve akümülatörler, otomotiv, deri ve deriden mamul eşya ile ayakkabı, solvent ve bazı petrol ürünleri, atıklar ve metal hurdalar, oyuncak, saat, kozmetik, canlı hayvan, çay,, alkollü içkiler gibi pekçok ürün ithalatnda ihtisas gümrükleri kullanılmaktadır.
Gümrükte hat renkleri ne ifade eder?
Kırmızı Hat: Fiziki muayene
Sarı Hat: Belge kontrolü
Yeşil Hat: Eşya belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmaz.
Mavi Hat: Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına veya Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen Onaylanmış Kişi Statüsüne sahip olan kişilere uygulanan kontrol türüdür. Mavi hatta kontrol edilen eşya, belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmaz.
İthalatta Gümrük Vergileri Nasıl Hesaplanır?
İthalatta ödenecek vergilerin tür, oran ve tutarları, Gümrük idaresi tarafından;
Eşyanın tarife sınıflandırması
Eşyanın menşei
Eşyanın gümrük kıymetinin kontrol ve tespitinden sonra belirlenir.
Gümrük vergisi oranı ve döviz kuru açısından GB’nin tescil edildiği tarih önemlidir.
Gümrük vergilerinin ödeme yükümlülüğü, GB’nin tescil edildiği tarihte başlar. Bu vergiler, gümrük beyannamenin tescil edildiği tarihte geçerli olan gümrük tarifesi unsurlarına göre hesaplanır.
İthalattan alınan başlıca vergiler nelerdir;
Gümrük vergisi,
Toplu konut fonu,
İlave gümrük vergisi,
Katma değer vergisi,
Özel tüketim vergisi,
Ek mali yükümlülük,
Kaynak kullanımını destekleme fonu
vs
Gümrük işlemleri BİLGE-Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri yazılımı kullanılarak elektronik ortamda yürütülmektedir.
Böylece eşyanın gümrük sahasına girişinden çıkışına kadar tüm gümrük işlemleri, gerçek zamanlı olarak bilgisayar ortamında yürütülmüş olur.
Gümrük Birliği nedir?
Gümrük Birliği, taraf ülkelerin birbirleriyle serbestçe ticaret yapabilmesi için gümrük vergileri ve bazı kısıtlamaları kaldırdığı, üçüncü ülkelere karşı ise ortak dış ticaret politikası uyguladığı bir entegrasyon modelidir.
Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki gümrük birliği, malların serbest dolaşımı ilkesi üzerine kuruludur.
Eşyanın serbest dolaşım statüsü ve eşyanın menşei birbirinden farklı kavramlardır.
Türkiye-AB Gümrük Birliği, sanayi ürünlerini ve işlenmiş tarım ürünlerini kapsamaktadır. Geleneksel tarım ürünleri kapsam dışıdır.
İşlenmiş tarım ürünlerinde gümrük vergileri tespit edilirken, tarım payı ile sanayi payı ayrılarak, sadece sanayi payı vergi muafiyetine tabi tutulur.
Serbest ticaret anlaşması (STA);
İşbirliği yapan ülkeler arasında ikili veya çok taraflı olarak, birbirleriyle gümrük vergisi ve benzeri kısıtlamaları kaldırdıkları anlaşmalardır.
Dökme eşya nedir? (Bulk goods)
Levha, kangal, profil, kütük, firkete, her türlü boru, rulo sac, pik gibi ambalajlı olarak sayılabilen veya ambalajlanmış eşya dışında kalan; maden cevheri, mineraller, hurda demir, kömür, hububat, hayvan yemi, küspe, çimento, klinker, ponza, suni gübre, mucur gibi ambalajlanmamış ve genellikle yükleme ve boşaltması mekanik vasıta ve tesis gerektiren her nevi gaz, sıvı ve katı maddeler (Gümrük Yönetmeliği Md 3-(1)c)
Elleçleme nedir?
Gümrük gözetimi altındaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması ve benzeri işlemlerdir. (4458 sayılı Gümrük Kanunu md 3/22)
A.TR Dolaşım Belgesi;
Eşyanın serbest dolaşımda olduğunu gösterir.
EUR.1 Dolaşım Belgesi;
Eşyanın menşe ülkesini gösteren belgedir.
Incoterms® 2020 Teslim Şekilleri nelerdir?
EXW FCA FAS FOB CFR CPT CIF CIP DAP DPU DDP
Tüm Taşıma Şekilleri İçin;
EXW Ex Works
FCA Free Carrier
CPT Carriage Paid To
CIP Carriage and Insurance Paid To
DAP Delivered at Place
DPU Delivered at Place Unloaded
DDP Delivered Duty Paid
Deniz ve İç Su Taşımacılığında;
FAS Free Alongside Ship
FOB Free on Board
CFR Cost and Freight
CIF Cost, Insurance and Freight
Gümrük Antrepo Rejimi;
-İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş eşyanın,
-Gümrük antreposuna alınması halinde ihracat önlemlerinden yararlanabilecek ihraç eşyasının, bir gümrük antreposuna konulmasına ilişkin hükümleri düzenleyen rejimdir.
-Eşya denizyolu ile geldi ise 45 gün,
-Diğer yollar için 20 gün içerisinde
Gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenmesi gerekir.
Dış ticaret istatistiklerinde;
Genel Ticaret Sistemi’nde (GTS), antrepo gibi Gümrük alanlarına ve serbest bölgelere giren ve çıkan mallar da dış ticaret verisinde yer almaktadır. Özel Ticaret Sistemi’nde (ÖTS) ise gümrük sınırı esas alınmaktadır; serbest bölgeler ve gümrük antrepoları gümrük sınırı dışında yer almaktadır. 74 ülke ÖTS’yi kullanırken (AB ülkeleri genellikle ÖTS’yi tercih etmekte), 117 ülke (İngiltere, ABD, ÇHC, Kanada, Japonya, Rusya, G. Kore ve Hindistan ) ise GTS’yi k Ülkemiz Merkez Bankası Ödemeler Dengesi hesaplarında GTS’yi kullanmakta; 2019 yılı itibarıyla, dış ticaret istatistikleri hem Genel Ticaret Sistemine göre hem de Özel Ticaret Sistemine göre açıklanmaktadır.