ULUSLARARASI TİCARETİN DİJİTALLEŞMESİ - ELEKTRONİK BELGELER
Günümüzde özellikle pandemi ile hızlanan bir dijitalleşme sürecindeyiz. Bu süreçte teknoloji önden giderken, hukuk da gelişmelere ayak uydurmaya çalışıyordu. Ancak son dönemlerde hukuksal gelişmeler öne çıktı.
Kripto paraların ortaya çıkışı ile gündeme gelen blockchain teknolojisi, ilerleyen dönemlerde farklı birçok sektörde kullanım alanı buldu. Bu sektörlerin en önemlilerinden biri de dış ticaret.
Hernekadar dış ticaretin farklı alanlarında çalışan, blockchain tabanlı bazı platformlar faaliyetlerini bitirse yada ara verse de sektördeki ivme, hem teknolojik hem de hukuksal alanda devam ediyor.
Akıllı kontratlar, şeffaf yapı, değiştirilemez veri özellikleri ile hızlı ve güvenilir çözümler sunan bu teknolojinin dış ticaretteki kullanımı, 20 Eylül 2023’te İngiltere’de yürürlüğe giren ETDA-Elektronik Ticaret Belgeleri Kanunu ile desteklenmiş oldu. Kanun teknik altyapının işleyişine dair bir düzenleme içermemekle birlikte, blockchain teknolojisi kullanım için en uygun aday..
Zaten koronavirüs pandemisi itibarı ile üzerinde en çok çalışılan alanlardan biri de dış ticaretin dijitalleşmesi..
Peki İngiltere’de kabul edilen Elektronik Ticaret Belgeleri Kanunu ile ne değişecek..
Dış ticaretin işleyişinde önemli enstrümanlar olan kıymetli evrakların dijitalleştirilmesiyle kağıt belgeler yerine dijital kullanım ile zaman ve maliyet tasarrufu sağlanmış olacak.
Dünya ticareti ağırlıklı olarak denizcilik sektörü ile ilerlemekte. e B/L yani elektronik konşimentoların kullanımı bu anlamda yüzyıllardır süregelmekte olan işleyişi değiştirecek. Sadece konşimento değil poliçe, bono, kaptan makbuzu, deniz sigorta poliçesi gibi belgeler de ETDA kapsamında.. Kağıt muadilleri ile aynı hukuki sonucu doğuracak olan dijital belgeler finansman, nakliye ve sigorta alanlarında ‘güvenilir bir sistem’ ile hız, güvenlik ve maliyet anlamında büyük avantaj sağlayacak.
Aslında İngiltere bu anlamda ilk ülke değil. ETDA’nın hazırlanmasında UNCITRAL / BM Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu tarafından hazırlanan; MLETR- Model Law on Electronic Transferable Records / Devredilebilir Elektronik Kayıtlar Hakkındaki Model Kanunu esas alınmış ve bu model kanunu ilk benimseyen ülke Bahreyn olmuştur. Singapur da aynı şekilde dijital belgeleri yasal olarak tanımaktadır. ABD New York Eyaleti eB/L'leri 2001 yılından beri tanımaktadır. G7 ülkeleri MLETR'yi benimseme yolunda istikrarlı bir şekilde ilerlemekte.
e B/L üzerine çalışan platformların yanısıra dış ticaretin en önemli ödeme yöntemi olan akreditifin dijitalleşerek daha hızlı bir şekilde sürecin ilerletilmesine yönelik çalışan kurumlar da mevcut. Gün ve hafta bazında olan süreçler saatlik süreçlere indirgenerek dış ticaretin en önemli unsurlarından olan hız ve güvenlik unsuru arttırılmış olacak. Ayrıca burada yapay zekadan da destek alınmakta.
Böylece dijitalleşmenin yaygınlaşabilmesi, teknoloji ve hukuksal düzenlemelerin birlikte yol alabilmesi ile daha hızlı gerçekleşebilecek.