DIŞ TİCARETTE RİSKLERİ BERTARAF ETME YOLLARI

Önceki yazımızda, dış ticarette karşılaşılabilecek riskleri ana başlıklar halinde ele almıştık. Bu yazımızda ise, bu risklerin nasıl bertaraf edilebileceğine dair çözüm yolları üzerinde duracağız. Dış ticarette başarılı olmanın yolu, riskleri öngörmek ve bu risklere karşı etkili önlem almakla mümkündür.

Ticari ve Politik Riskleri Azaltma Yolları

Ödeme Yöntemleri ve Teminat: Peşin ödeme veya avans talep edilerek risk azaltılabilir. Ayrıca, alıcıdan teminat (banka teminat mektubu gibi) almak da bir yöntemdir. Akreditif hem alıcıyı hem de satıcıyı koruyan bir ödeme yöntemidir. Karşı ülke ve banka riskini almak istemeyen ihracatçılar, teyitli akreditif kullanabilir. Ödeme yöntemlerinin alıcı ve satıcı açısından avantaj ve dezavantajlarının farkında olarak işlem yapmak gerekir.

Alacak Sigortası: Malın ihracatçıdan kaynaklanmayan nedenlerle kabul edilmemesi; alıcının ödeme yapmaması, malı almaktan vazgeçmesi gibi durumlar için alacak sigortası ile alacaklar güvence altına alınabilir. Bu, özellikle yeni müşterilerle çalışırken güven sağlar.

Sahtecilik ve dolandırıcılık durumlarına karşı alacak sigortasının yanısıra, İhracatçı Birliklerinin ülke, ürün ve firma bazında bilgilendirmeleri takip edilerek arşivlenebilir. Piyasa değerinin çok altında veya üstünde alım/satım fiyatlamalarına karşı dikkatli olunmalıdır. İlk kez çalışılacak firmaların doğruluğunu teyit etmek için Ticaret Müşavirliklerinden destek alınabilir.

Ülke Riski Analizi: Ticaret yapılacak ülkenin siyasi ve ekonomik durumunu takip etmek önemlidir. Güncel haberlerin yanısıra, ülke risk raporları ve uluslararası kuruluşların değerlendirmeleri size rehberlik edebilir.

Yerel Temsilciler: İhracat yapılan ülkede yerel temsilci veya distribütörlerle çalışmak, ülke içindeki gelişmeleri daha yakından takip etmenizi sağlar.

Çeşitlendirilmiş Pazar Stratejisi: Tek bir pazara bağımlı kalmak, büyük risk oluşturabilir. Farklı bölgelerdeki pazarlara yönelerek, bir bölgedeki olumsuz gelişmelerin işinizi etkilemesini engelleyebilirsiniz. Böylece ticari ve politik risklerin etkisi minimize edilir.

KYC-Know your customer (Müşterini tanı), Compliance (Uyum) süreçleri için firmanın kendi sistemini kurması yada bu alanda çözüm sağlayan firmalarla çalışması anlamlı olacaktır.

Ön Araştırma: Ticari referanslar, alıcının geçmiş işlemleri bu konuda size yol gösterebilir.

Mal ve Belgelerle İlgili Riskleri Önleme

Kalite Kontrol ve Testler: Üretim aşamasında ve sevkiyat öncesinde kalite kontrol süreçlerini titizlikle uygulamak gerekir. Sertifikasyon ve test süreçlerini baştan planlamak, ürünlerinizi sorun yaşamadan güvenli bir şekilde teslim etmenizi sağlar. İthalatçının ülkesinin standartlarına uygunluk belgesi alarak, malın reddedilme riskini ortadan kaldırabilirsiniz. Üçüncü taraf denetim firmalarından destek alınabilir.

Belge Yönetimi: Gümrük işlemleri esnasında kullanılacak belgelerle müşterinin talep ettiği ilave belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması gerekir. Yanlış ya da eksik belgeler malın gümrükte beklemesine veya cezalarla karşılaşılmasına neden olabilir. Akreditifli ödeme yönteminde ise vesaik hazırlama ve akreditife uygun ibraz, uzmanlık gerektiren bir konudur.

GTİP’in doğru belirlenmesi: Doğru GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) belirlemek, gümrükte takılmayı önler. Bu konuda uzman bir gümrük müşaviri ile birlikte çalışmak anlamlı olacaktır. Ödenecek vergiler, kısıtlamalar ve temin edilmesi gereken belgeler açısından da GTİP’in doğru belirlenmesi önemlidir.

Lojistik ve Taşıma Risklerini Minimize Etme

Taşıma sırasında yaşanabilecek hasar, gecikme veya kayıplar, lojistik risklerin başında gelir. Bu riskleri azaltmak için:

Sigorta: Hem uluslararası nakliye hem de iç nakliyede malın taşıma sırasında zarar görme riskine karşı, sigorta yaptırılmalıdır. Sigorta kapsamını doğru belirlemek de büyük önem taşır.

Lojistik Firmaları: Güvenilir, itibarlı ve deneyimli lojistik firmalarıyla çalışmak gerekir. Yalnızca bir tedarikçiyle sınırlı kalmak yerine, birden fazla tedarikçiyle iş birliği yapmak anlamlı olacaktır. Parsiyel yüklemelerde, diğer yükün gümrük işlemlerinin beklenmesi nedeniyle yaşanabilecek zaman kayıpları göz önünde bulundurulmalıdır. Araç seçiminde eşyanın ebat ve hacim hesaplaması doğru yapılmalı, yüke uygun araç seçilmelidir.

Ambalaj: Malın özelliğine göre etiketleme ve işaretleme ile, ambalajın malın niteliği ve taşıma koşullarına uygun olması sağlanmalıdır.

Kur ve Faiz Risklerini Yönetme

Hedging (Riskten Korunma): Kur dalgalanmalarına karşı korunmak için forward, opsiyon gibi finansal enstrümanlar kullanılabilir. Faiz oranlarındaki değişiklikler finansman maliyetlerini arttırabileceğinden, faiz oranı sabit kredilerle finansman sağlanarak işletme maliyetleri daha öngörülebilir hale getirilebilir.

Ödeme ve Teslim Şekillerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ödeme ve teslim şekilleri, dış ticarette en kritik konulardan biridir. Riskleri azaltmak için:

Akreditif: Özellikle yeni müşterilerle çalışırken akreditif ödeme yöntemi tercih edilebilir. Bu yöntem, hem alıcı hem de satıcı için güvence sağlar ancak akreditif uzmanlık gerektirdiğinden, deneyimli banka ve profesyonellerle çalışmak gerekir. Ülke ya da bölge bazında, bazı bankaların muhabir ağlarının daha geniş olduğu unutulmamalıdır.

Incoterms Kuralları: Teslim şeklini doğru kullanmak, risk ve sorumluluğun hangi noktaya kadar kimde olduğunu, net olarak belirlemek gerekir. Malın teslim noktası, masrafların kime ait olduğu, doğru fiyatlama yapabilme açısından da önemlidir.

Kültürel ve Dilsel Farklılıkları Aşma

Uluslararası ticarette kültür farklılıkları, firmaların iş yapış yöntemlerinde birçok şekilde karşımıza çıkar; görüşme, iletişim, hitap, zamanlama, problem çözme biçimleri farklılıklar gösterebilir. Örneğin Afrika, Ortadoğu ve bazı G. Amerika ülkelerinde Whatsapp ve Telegram çok aktif bir şekilde kullanılmakta, diğer ülkelerde ise daha resmi yazışmalar ve mailler tercih edilebilmektedir. Kimi ülke ve firmalar daha sistematik ve dakik çalışırken, kimileri daha esnek olabilir.

Sözleşmeler ve belgelerin profesyonel çevirmenler tarafından hazırlanması, yanlış anlamaları önler.

Ticaret Müşavirleri ile irtibatta olmak da faydalı olacaktır.

Hukuki Riskleri Önleme

Sağlam ve detaylı bir sözleşme: Uluslararası ticarette detaylı ve süreci kapsayan bir sözleşme yapmak büyük önem taşır. Ülke veya bölge bazında tecrübeli hukukçularla çalışmakta fayda vardır.

Uluslararası Tahkim: Anlaşmazlık durumunda uluslararası tahkime başvurulması, hukuki süreçlerin hızlanmasına yardımcı olabilir.

Teknolojik Riskleri Yönetme

Siber Güvenlik Önlemleri: Dijital sistemleri, siber saldırılara karşı korumak için güçlü güvenlik önlemleri alınmalıdır. Verilerin düzenli olarak yedeklenmesi ve korunması, olası aksaklıkları önler. Web siteleri taklit edilebilmekte, özellikle IBAN değişikliği bildiren sahte e-postalara karşı uyanık olmak gerekmektedir. Kaynağı belirsiz kişi ve adreslerden gelen e-posta ve mesajlara karşı dikkatli olunmalıdır.

Dış ticarette riskleri bertaraf etmek, doğru stratejiler ve önlemlerle mümkündür. Risk farkındalığı, detaylı araştırma, kapsamlı bir sözleşme, sigorta, doğru ödeme yöntemleri ve profesyonel destek, bu süreçte en büyük yardımcılarınız olacaktır. Unutmayın, dış ticarette başarı, riskleri yönetebilme becerisiyle doğru orantılıdır.

Şeyda ATAOĞLU

Akreditif eğitimi ve danışmanlık hizmetlerimizle ilgili detaylı bilgi için iletişime geçiniz.